प्रधानमंत्री पीक विमा योजना गडचिरोली जिल्ह्यात प्रधानमंत्री पीक विमा योजना (PMFBY) खरीप हंगाम २०२५ – २०२६ करिता लागू करण्यात आली असून, धान, कापूस व सोयाबीन ही पीएम फसल विमा योजनेत समाविष्ट असलेली पिके आहेत. या योजनेंतर्गत शेतकऱ्यांना पिक विमा काढण्याची शेवटची तारीख कोणती आहे? या प्रश्नाचे उत्तर म्हणजे ३१ जुलै २०२५.
विमा संरक्षण व हप्ता
-
धान (भात) – हेक्टरी विमा संरक्षण ₹51,250; हप्ता ₹512.50
-
सोयाबीन – विमा संरक्षण ₹30,000; हप्ता ₹75
-
कापूस – हेक्टरी विमा संरक्षण ₹59,000; हप्ता ₹147.50
वरील प्रमाणे पिक विमा हेक्टरी किती? या प्रश्नाचे उत्तर ठराविक पिकांनुसार वेगवेगळे आहे.
योजनेत सहभागासाठी प्रक्रिया
शेतकऱ्यांनी पिक विमा पोर्टलवर नोंदणी करून अर्ज सादर करावा लागेल. बिगर कर्जदार शेतकऱ्यांनी जवळच्या बँक किंवा आपले सरकार सेवा केंद्र यामार्फत आवश्यक कागदपत्रांसह व विमा हप्त्यासह अर्ज सादर करावा.
कर्जदार शेतकऱ्यांना योजना निवडण्याचा किंवा नकार देण्याचा पर्याय आहे. जर सहभाग नको असल्यास, योजनेच्या अंतिम तारखेच्या ७ दिवस आधी घोषणापत्र सादर करणे बंधनकारक आहे. ही माहिती फसल विमा योजनेसाठी कोण पात्र आहेत? किंवा पीक विम्यासाठी कोण पात्र आहे? या प्रश्नांसाठी उपयुक्त आहे.
नुकसान भरपाई व जोखीम बाब
या योजनेत पेरणीपासून काढणीपर्यंतच्या कालावधीत नैसर्गिक आपत्ती, कीड व रोग यांमुळे होणारे नुकसान समाविष्ट आहे. कापणीपूर्व चाचणी (Crop Cutting Experiment) किंवा उत्पादन चाचणीच्या आधारे नुकसान भरपाई दिली जाते. ही योजना सर्वात मोठी पीक विमा योजना कोणती आहे? या प्रश्नासाठीही उत्तर ठरते, कारण PMFBY ही भारतातील सर्वात मोठी पीक विमा योजना आहे.
योजना अंमलबजावणी यंत्रणा
खरीप २०२५ मध्ये भारतीय कृषि बीमा कंपनी लिमिटेड या योजनेची अंमलबजावणी गडचिरोली जिल्ह्यात करणार आहे. अधिकृत ई-मेल: pikvima@aicoindia.com. योजनेत सहभागी होण्यासाठी ई-पिक पाहणी नोंदणी बंधनकारक आहे. जर विमा घेतलेले पीक आणि ई-पिक पाहणीत फरक आढळल्यास, ई-पिक पाहणीतील नोंद अंतिम मानली जाईल.
PMFBY संदर्भात उपयुक्त माहिती
-
मी आधार कार्डद्वारे माझ्या PMFBY अर्जाची स्थिती कशी तपासू शकतो ?
PMFBY पोर्टलवर आधार क्रमांक टाकून अर्जाची स्थिती तपासता येते. -
पीक विमा योजनाचा टोल फ्री नंबर काय आहे ?
1800-200-8872 (PMFBY Helpline Number) -
पीक विम्याचे किती प्रकार आहेत ?
सध्या भारतात खरीप आणि रब्बी हंगामासाठी विमा योजना आहेत. -
रब्बी पिक विमा भरण्याची शेवटची तारीख कोणती आहे ?
ती संबंधित हंगामासाठी स्वतंत्रपणे जाहीर केली जाते.
महत्वाचे आवाहन
शेतकऱ्यांनी विहित मुदतीपूर्वी आपले विमा हप्ता भरून, अर्ज सादर करून योजनेत सहभागी व्हावे, असे आवाहन जिल्हा अधीक्षक कृषि अधिकारी प्रीती हिरळकर यांनी केले आहे. अधिक माहितीसाठी तालुका कृषि अधिकारी किंवा जिल्हा कार्यालयाशी संपर्क साधावा.
Kharif Crop Insurance Scheme 2025 : सुधारित प्रधानमंत्री पीक विमा योजना आणि पात्रता निकष
प्रधानमंत्री पीक विमा योजना (PMFBY) खरीप हंगाम २०२५ मध्ये विविध नैसर्गिक आपत्तींमुळे होणाऱ्या नुकसानीपासून शेतकऱ्यांना आर्थिक संरक्षण देण्यासाठी राबविली जात आहे. ही योजना देशातील सर्वात मोठी पीक विमा योजना म्हणून ओळखली जाते.
PMFBY अंतर्गत समाविष्ट पिके PM फसल विमा योजनेत कोणती पिके समाविष्ट आहेत ?
खरीप हंगाम २०२५ मध्ये खालील अधिसूचित पिके यामध्ये समाविष्ट आहेत:
भात (धान), खरीप ज्वारी, बाजरी, नाचणी (रागी), मका, तूर, मूग, उडीद, सोयाबीन, भुईमूग, तीळ, कारळे, कापूस, कांदा
याशिवाय, Fruit Crop Insurance अंतर्गत आंबा, द्राक्ष, काजू, केळी यांसारखी फळपिके देखील योजनेत समाविष्ट आहेत.
महत्वाच्या बाबी
-
✅ पिक विमा काढण्याची शेवटची तारीख कोणती आहे? – ३१ जुलै २०२५
-
✅ शेतकऱ्यांनी Agristack नोंदणी क्रमांक आणि ई-पीक पाहणी अनिवार्यपणे पूर्ण केलेली असावी.
-
✅ कर्जदार व बिगर कर्जदार शेतकऱ्यांसाठी सहभाग ऐच्छिक आहे.
-
✅ विमा घेतलेले पीक व ई-पिक पाहणीतील पीक वेगळे आढळल्यास अर्ज रद्द होतो आणि हप्ता जप्त केला जातो.
विमा संरक्षणाचे तपशील पिक विमा हेक्टरी किती ?
विमा संरक्षण हे अधिसूचित क्षेत्रातील उंबरठा उत्पादन, मागील सात वर्षांच्या उत्पादनाचा विचार करून निश्चित केले जाते.
सर्व पिकांसाठी जोखीमस्तर ७० टक्के आहे. पीक उत्पादन जर महसूल मंडळाने ठरवलेल्या उंबरठा उत्पादनापेक्षा कमी राहिले, तर त्या क्षेत्रातील सर्व पात्र शेतकऱ्यांना सम प्रमाणात नुकसान भरपाई मिळते.
फसल विमा योजनेसाठी कोण पात्र आहेत ?
-
पीक विम्यासाठी कोण पात्र आहे?
अधिसूचित क्षेत्रातील, अधिसूचित पिके घेणारे कर्जदार आणि बिगर कर्जदार शेतकरी दोघेही पात्र आहेत.
बिगर कर्जदार शेतकऱ्यांनी – ७/१२ उतारा, आधार कार्ड, बँक पासबुक, पेरणीचे स्वयंघोषणापत्र घेऊन अर्ज सादर करावा. -
मी आधार कार्डद्वारे माझ्या PMFBY अर्जाची स्थिती कशी तपासू शकतो?
www.pmfby.gov.in पोर्टलवर आधार क्रमांक टाकून आपली अर्ज स्थिती पाहता येते.
अर्ज प्रक्रिया व शुल्क
-
शेतकऱ्यांनी अर्ज बँकेत, CSC (Common Service Centre) किंवा आपले सरकार सेवा केंद्रामार्फत भरावा.
-
CSC विभागास सरकारने फक्त ₹४० मानधन निश्चित केले आहे, त्यामुळे विमा हप्त्याव्यतिरिक्त इतर शुल्क CSC चालकास देऊ नये.
-
फसवणूक करणाऱ्या अर्जदाराला पाच वर्षे काळ्या यादीत टाकले जाईल आणि कोणतीही सरकारी योजना दिली जाणार नाही.
नुकसान भरपाई थेट खात्यावर जमा
मान्य झालेली नुकसान भरपाई अर्जदाराच्या AADHAR लिंक असलेल्या बँक खात्यावर थेट केंद्र शासन पोर्टलवरून जमा केली जाईल.
महत्वाची माहिती आणि संपर्क
-
पीक विमा योजनाचा टोल फ्री नंबर काय आहे ?
14447 – हा केंद्र शासनाचा कृषि रक्षक पोर्टलचा हेल्पलाईन नंबर आहे. -
अधिक माहितीसाठी – स्थानिक कृषी विभाग, विमा कंपनी, तालुका व जिल्हा कृषी कार्यालयाशी संपर्क साधावा.
रब्बी पिक विमा भरण्याची शेवटची तारीख कोणती आहे ?
रब्बी हंगामासाठी योजनेची अंतिम तारीख स्वतंत्रपणे अधिसूचित केली जाते. कृपया स्थानिक कृषी कार्यालयाशी संपर्क साधावा.
Fruit Crop Insurance योजना आंबा, द्राक्ष, काजू, केळी फळपिकांसाठी विमा संरक्षण
पुनर्रचित हवामानावर आधारित फळपिक विमा योजना आता कोल्हापूर जिल्ह्यातील मृग बहार हंगामासाठी लागू करण्यात आली आहे. या योजनेत आंबा, द्राक्ष, काजू आणि केळी या फळपिकांचा समावेश असून ही योजना संबंधित महसूल मंडळांमध्ये राबवली जाणार आहे.
भारतीय कृषी विमा कंपनी लिमिटेड, मुंबई हिला कोल्हापूरसाठी या योजनेची अंमलबजावणी करणारी संस्था म्हणून नियुक्त करण्यात आले आहे.
विमा संरक्षणाचे स्वरूप आणि पात्रता फसल विमा योजनेसाठी कोण पात्र आहेत ? / पीक विम्यासाठी कोण पात्र आहे ?
-
ही योजना ऐच्छिक असून कर्जदार आणि बिगर कर्जदार शेतकरी दोघांसाठी खुली आहे.
-
कर्जदार शेतकऱ्यांना जर या योजनेत सहभागी होण्याची इच्छा नसेल, तर त्यांना अंतिम मुदतीच्या ७ दिवस आधी त्यांचे नकारार्थी घोषणापत्र बँक किंवा वित्तीय संस्थेला देणे बंधनकारक आहे.
-
बिगर कर्जदार शेतकरी – त्यांनी 7/12 उतारा, आधार कार्ड, बँक पासबुक, पिकाचे जिओ टॅग फोटो, ई-पिक पाहणी, Agristack नोंदणी क्रमांक, स्वयंघोषणापत्र व भाडेकरार (भाडे जमीन असल्यास) यासह विमा प्रस्ताव भरावा आणि इलेक्ट्रॉनिक साक्षांकन करणे अनिवार्य आहे.
विमा अर्ज कुठे आणि कसा भरावा ?
शेतकऱ्यांनी त्यांचा विमा अर्ज पुढील ठिकाणी भरावा:
-
नजीकच्या प्राधिकृत बँका
-
प्राथमिक कृषी पतपुरवठा संस्था
-
संबंधित विमा कंपनीचे कार्यालय
-
किंवा विमा कंपनीच्या अधिकृत संकेतस्थळावर
अर्ज भरताना योग्य विमा हप्ता आणि सर्व आवश्यक कागदपत्रे विहित वेळेत सादर करावीत.
गारपीटसारख्या आपत्तींसाठी संरक्षण
अंबिया बहार हंगामात अतिरिक्त विमा हप्ता भरून गारपीटीपासूनही विमा संरक्षण घेता येते.
या नव्या कायद्यामुळे तुम्हाला घरबसल्या Property Registration करता येणार आहे.
महत्वाच्या प्रश्नांची उत्तरे
-
पिक विमा काढण्याची शेवटची तारीख कोणती आहे ?
अधिसूचित वेळेनुसार मृग बहारसाठी योजनेची अंतिम तारीख वेगळी असते. कृपया स्थानिक कृषी विभागाशी संपर्क साधा. -
PM फसल विमा योजनेत कोणती पिके समाविष्ट आहेत ?
फळपिकांमध्ये आंबा, द्राक्ष, काजू, केळी आणि खरीप हंगामात भात, कापूस, सोयाबीन, मूग, बाजरी, इ. समाविष्ट आहेत. -
सर्वात मोठी पीक विमा योजना कोणती आहे ?
PMFBY (प्रधानमंत्री फसल विमा योजना) ही देशातील सर्वात मोठी पीक विमा योजना आहे. -
पिक विमा हेक्टरी किती ?
हे पिकाच्या प्रकारानुसार आणि जोखीमस्तरानुसार ठरवले जाते. -
रब्बी पिक विमा भरण्याची शेवटची तारीख कोणती आहे ?
ती रब्बी हंगामाच्या अधिसूचनेनुसार ठरवली जाते. -
मी आधार कार्डद्वारे माझ्या PMFBY अर्जाची स्थिती कशी तपासू शकतो ?
www.pmfby.gov.in या पोर्टलवर जाऊन आधार क्रमांक टाकून स्थिती पाहता येते. -
पीक विमा योजनाचा टोल फ्री नंबर काय आहे ?
14447 हा केंद्र शासनाचा अधिकृत हेल्पलाइन नंबर आहे. -
पीक विम्याचे किती प्रकार आहेत ?
मुख्यतः हंगामनिहाय पीक विमा योजना (खरीप, रब्बी) आणि फळपिक विमा योजना असे प्रकार आहेत.
संपर्कासाठी
योजनेची अधिक माहिती हवी असल्यास, आपल्या गावातील सहाय्यक कृषी अधिकारी, मंडळ कृषी अधिकारी, तालुका कृषी अधिकारी, जिल्हा अधिक्षक कृषी अधिकारी, राष्ट्रीयकृत बँका किंवा जिल्हा मध्यवर्ती सहकारी बँकेच्या शाखांशी संपर्क साधावा.
शेतकऱ्यांना दिलासा Fruit Crop Insurance योजनेसाठी अर्जाची तारीख वाढवली
राज्यातील शेतकऱ्यांना फळ पीक विमा योजनेंतर्गत (Fruit Crop Insurance) अधिक संरक्षण मिळावे यासाठी अर्ज प्रक्रिया सुरू करण्यात आली होती. या योजनेत द्राक्ष, पेरू, लिंबू, संत्रा, मोसंबी, डाळिंब, सीताफळ यांसारख्या फळपिकांचा समावेश करण्यात आला आहे.
या योजनेचा उद्देश नैसर्गिक आपत्तीमुळे होणाऱ्या नुकसानीपासून शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत देणे हा असून, अधिकाधिक शेतकरी सहभागी व्हावेत यासाठी अर्जाची अंतिम तारीख आता 6 जुलै 2025 पर्यंत वाढवण्यात आली आहे.
पिक विमा काढण्याची शेवटची तारीख कोणती आहे ?
सध्या 6 जुलै 2025 ही शेवटची मुदत जाहीर करण्यात आली आहे.
कृषिमंत्री माणिकराव कोकाटे यांनी ही माहिती दिली असून, ज्यांनी अजूनही अर्ज केलेला नाही, त्यांनी www.pmfby.gov.in या पोर्टलवर जाऊन अर्ज ऑनलाइन भरावा.
डाळिंब व सीताफळासाठी खास विमा संरक्षण
मृग बहर 2025 मध्ये डाळिंब पिकासाठी ही योजना लागू आहे. अधिसूचित महसूल मंडळात, हवामान केंद्रांनी नोंदवलेल्या तपशीलांवर आधारित नुकसान भरपाई थेट विमा कंपनीकडून दिली जाणार आहे.
योजनेमध्ये सामील होण्यासाठी डाळिंबाच्या किमान दोन वर्षे वयाच्या बागा पात्र असतील.
पीएम फसल विमा योजनेत कोणती पिके समाविष्ट आहेत?
डाळिंब, द्राक्ष, पेरू, संत्रा, लिंबू, मोसंबी, सीताफळ इ. फळपिके आणि खरीप व रब्बी हंगामातील प्रमुख पिके यांचा समावेश आहे.
विमा हप्ता व पात्रता Eligibility & Premium
-
शेतकऱ्यांनी अर्ज करताना Agristack नोंदणी क्रमांक, आधार कार्ड, 7/12 उतारा, 8अ उतारा, स्वयंघोषणा, GIOTag फोटो, बँक खात्याची माहिती हे सर्व कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे.
फसल विमा योजनेसाठी कोण पात्र आहेत? / पीक विम्यासाठी कोण पात्र आहे ?
ज्यांच्याकडे उत्पादनक्षम वयाची बाग आहे, त्यांनीच विमा योजना निवडावी. शासनाच्या किंवा दुसऱ्याच्या जमिनीवर पीक विमा घेतल्यास कायदेशीर कारवाई होऊ शकते.
पक विमा हेक्टरी किती ?
विमा रकमेचा हप्ता सरासरी ५% असून, प्रत्यक्ष हप्ता जिल्ह्याप्रमाणे बदलतो. ३५% पेक्षा जास्त हप्ता असल्यास त्यात ५०% शेतकऱ्याने भरणे आवश्यक आहे.
सर्वात मोठी पीक विमा योजना कोणती आहे ?
PMFBY (प्रधानमंत्री फसल विमा योजना) ही देशातील सर्वात मोठी पीक विमा योजना आहे.
महत्वाची मार्गदर्शक माहिती
मी आधार कार्डद्वारे माझ्या PMFBY अर्जाची स्थिती कशी तपासू शकतो?
www.pmfby.gov.in वर आधार क्रमांक टाकून अर्जाची स्थिती तपासता येते.
पीक विमा योजनाचा टोल फ्री नंबर काय आहे ?
शेतकऱ्यांसाठी टोल फ्री नंबर 14447 उपलब्ध आहे.
पीक विम्याचे किती प्रकार आहेत ?
तीन प्रमुख प्रकार आहेत –
-
खरीप पीक विमा (Kharif Crop Insurance)
-
रब्बी पीक विमा (Rabi Crop Insurance)
-
फळ पीक विमा (Fruit Crop Insurance)
रब्बी पिक विमा भरण्याची शेवटची तारीख कोणती आहे ?
रब्बी हंगामासाठी अंतिम मुदत वेगळी जाहीर केली जाते. स्थानिक कृषी कार्यालयात माहिती मिळवावी.
अर्ज कसा करावा ?
-
बिगर कर्जदार शेतकरी www.pmfby.gov.in या पोर्टलवरून किंवा कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) वरून ऑनलाइन अर्ज करू शकतात.
-
कर्जदार शेतकऱ्यांसाठी सहभाग ऐच्छिक असून, सहभागी न होण्याची इच्छा असल्यास त्यांनी घोषणापत्र अंतिम मुदतीच्या ७ दिवस आधी संबंधित बँकेकडे द्यावे.
अधिक माहितीसाठी तालुका कृषी अधिकारी कार्यालय, विमा कंपनी, किंवा जिल्हा कृषी विभागाशी संपर्क साधावा.
शेतकऱ्यांसाठी दिलासादायक निर्णय! खरीप हंगामातील 13 पिकांना ‘PMFBY’ अंतर्गत विमा संरक्षण
शेतकऱ्यांसाठी मोठी आनंदाची बातमी आहे! प्रधानमंत्री फसल विमा योजना (PMFBY) आता खरीप हंगामातील 13 महत्त्वाच्या पिकांसाठी लागू करण्यात आली आहे. शेतकऱ्यांना केवळ २ टक्के विमा हप्ता भरावा लागणार असून, ७० टक्के जोखीम स्तर योजनेत निश्चित करण्यात आला आहे.
पीएम फसल विमा योजनेत कोणती पिके समाविष्ट आहेत ?
भात, ज्वारी, बाजरी, नाचणी, भुईमूग, सोयाबीन, कारळे, मूग, उडीद, तूर, कापूस, मका आणि कांदा या १३ पिकांचा समावेश योजनेत आहे.
अर्जाची शेवटची तारीख आणि प्रक्रिया
पिक विमा काढण्याची शेवटची तारीख कोणती आहे ?
खरीप हंगामासाठी ३१ जुलै २०२५ ही अंतिम तारीख निश्चित करण्यात आली आहे.
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकरी ओळखपत्र (Farmer ID) आवश्यक असून, ई-पीक पाहणी अनिवार्य आहे. विमा भरण्यासाठी जवळच्या CSC केंद्रावर १ जुलै ते ३१ जुलै दरम्यान भेट देणे गरजेचे आहे.
फसल विमा योजनेसाठी कोण पात्र आहेत? / पीक विम्यासाठी कोण पात्र आहे ?
शेतात खरिपातील पिके असलेल्या आणि जमीनधारक/पट्टेधारक शेतकरी पात्र आहेत.
मी आधार कार्डद्वारे माझ्या PMFBY अर्जाची स्थिती कशी तपासू शकतो ?
www.pmfby.gov.in या अधिकृत पोर्टलवर आधार क्रमांक टाकून अर्ज स्थिती पाहता येते.
पीकनिहाय विमा रक्कम आणि हप्ता
| पीक | संरक्षित रक्कम (₹/हे.) | विमा हप्ता (₹/हे.) |
|---|---|---|
| भात | 54,500 | 545 |
| ज्वारी | 33,000 | 82.50 |
| बाजरी | 32,000 | 160 |
| नाचणी | 15,000 | 37.50 |
| भुईमूग | 45,000 | 112.50 |
| सोयाबीन | 54,500 | 817.50 |
| कारळे | 20,000 | 50 |
| मूग | 22,000 | 55 |
| उडीद | 22,000 | 55 |
| तूर | 47,000 | 117.50 |
| कापूस | 60,000 | 600 |
| मका | 36,000 | 360 |
| कांदा | 68,000 | 680 |
पिक विमा हेक्टरी किती ?
पिकनुसार विमा रक्कम आणि हप्ता वेगवेगळा असून, वरील तक्त्यात तपशील दिला आहे.
फसवणुकीसाठी कठोर कारवाई
जर शेतकऱ्यांनी मृत व्यक्तीच्या नावे किंवा बनावट कागदपत्रांद्वारे विमा भरला, तर तो अर्ज रद्द करण्यात येईल. महसूल खात्याचे दप्तर बदलून अर्ज केल्यास, संबंधितांवर गुन्हा दाखल होणार असून, अशा शेतकऱ्यांना ५ वर्षांसाठी काळ्या यादीत टाकले जाईल.
विश्लेषण शेतकऱ्यांचा पीक विमा योजनेवर विश्वास कमी का ?
सर्वात मोठी पीक विमा योजना कोणती आहे ?
भारतातील प्रधानमंत्री फसल विमा योजना (PMFBY) ही शेतकऱ्यांसाठी सध्या चालू असलेली सर्वात मोठी पीक विमा योजना आहे.
राज्यात २०२५-२६ च्या खरीप हंगामापासून या योजनेत महत्त्वाचे बदल करण्यात आले असून, खरीपसाठी २%, रब्बी पिकांसाठी १.५% आणि नगदी पिकांसाठी ५% विमा हप्ता शेतकऱ्यांकडून आकारला जाणार आहे. उर्वरित रक्कम केंद्र व राज्य सरकार मिळून भरणार आहेत.
‘सुधारित पीक विमा योजना’ म्हणजे काय ?
नवीन स्वरूपात ही योजना पीक कापणी प्रयोगाच्या (Crop Cutting Experiment) आधारित आहे. अधिसूचित क्षेत्रातील पिकांसाठी ७०% जोखीम स्तर निश्चित करण्यात आलेला आहे.
पीएम फसल विमा योजनेत कोणती पिके समाविष्ट आहेत ?
भात, खरीप ज्वारी, बाजरी, नाचणी, मका, तूर, मूग, उडीद, सोयाबीन, भुईमूग, तीळ, कारळे, कापूस आणि कांदा यांचा समावेश आहे.
शेतकऱ्यांनी योजनेत सहभागी होण्यासाठी Agristack ID व ई-पीक पाहणी अनिवार्य आहे. कर्जदार व बिगर कर्जदार शेतकऱ्यांसाठी ही योजना ऐच्छिक आहे.
फसल विमा योजनेसाठी कोण पात्र आहेत? / पीक विम्यासाठी कोण पात्र आहे ?
ज्यांच्याकडे शेतजमीन आहे किंवा भाडेतत्वावर शेती करत आहेत, तसेच त्यांनी ई-पीक पाहणी केली आहे, असे शेतकरी पात्र ठरतात.
विमा भरण्याची प्रक्रिया
पीक विमा काढण्याची शेवटची तारीख कोणती आहे ?
खरीप हंगामासाठी ३१ जुलै ही अंतिम तारीख आहे.
रब्बी पिक विमा भरण्याची शेवटची तारीख कोणती आहे ?
ही तारीख हंगाम व जिल्ह्यानुसार बदलू शकते, स्थानिक कृषी अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधावा.
विमा अर्ज भरण्यासाठी CSC केंद्रावरून प्रक्रिया केली जाते. फक्त ४० रुपये शुल्क विमा कंपनीकडून CSC ला दिले जाते, त्यामुळे शेतकऱ्यांनी यापेक्षा जास्त पैसे देऊ नयेत.
जर कोणत्याही शेतकऱ्याने फसवणूक करून अर्ज केला, तर त्याला ५ वर्षांसाठी काळ्या यादीत टाकले जाईल आणि कोणत्याही योजनेचा लाभ नाकारला जाईल.
भरपाई कशी मिळते ?
पूर्वी भरपाई मिळण्यासाठी ४ ट्रिगर्स होते. मात्र, आता केवळ पीक कापणी प्रयोगाच्या आकडेवारीवर आधारित नुकसानभरपाई दिली जाणार आहे. ज्या महसूल मंडळात उत्पादन घट झाली असेल, तिथल्या सर्व शेतकऱ्यांना भरपाई मिळेल.
भरपाई शेतकऱ्याच्या आधार संलग्न बँक खात्यात थेट जमा केली जाईल.
तक्रारी व शंका
२०१६-१७ ते २०२३-२४ या काळात शेतकऱ्यांनी एकूण ४३,२०१ कोटी रुपये विमा हप्ता भरला, पण फक्त ३२,६२९ कोटी रुपयांची भरपाई मिळाली. विमा कंपन्यांना मात्र ७,१७३ कोटी रुपयांचा नफा झाला आहे.
त्यामुळे अनेक शेतकरी विचारतात की, “पीक विमा योजनाचा टोल फ्री नंबर काय आहे ?”
उत्तर: 14447 (कृषी विभागाचा अधिकृत टोल फ्री नंबर)
पीक विमा शेतकऱ्यांसाठी आर्थिक सुरक्षा देण्याचे मोठे साधन असले तरी, विश्वासार्हता, अंमलबजावणी, आणि पारदर्शकता या बाबींमध्ये सुधारणा आवश्यक आहेत.
विश्लेषण: शेतकरी अजूनही पीक विमा नुकसानभरपाईबाबत साशंक का ?
सर्वात मोठी पीक विमा योजना कोणती आहे ?
भारत सरकारद्वारे राबवली जाणारी Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana (PMFBY) ही सध्या देशातील सर्वात मोठी पीक विमा योजना आहे. याच योजनेत केंद्र सरकारने २०२५-२६ च्या खरीप हंगामापासून बदल करून ‘सुधारित सर्वसमावेशक पीक विमा योजना’ लागू केली आहे. यानुसार, खरीप पिकांसाठी २%, रब्बी पिकांसाठी १.५% आणि नगदी पिकांसाठी ५% हप्ता शेतकऱ्यांकडून घेतला जाईल, आणि उर्वरित रक्कम केंद्र व राज्य सरकारकडून भरली जाईल.
PMFBY अंतर्गत कोणती पिके समाविष्ट आहेत ?
PM फसल विमा योजनेत कोणती पिके समाविष्ट आहेत? हे विचारल्यास, यात भात, खरीप ज्वारी, बाजरी, नाचणी, मका, तूर, मूग, उडीद, सोयाबीन, भुईमूग, तीळ, कारळे, कापूस व कांदा यांचा समावेश आहे. या पिकांना अधिसूचित क्षेत्रात संरक्षण दिले जाते.
फसल विमा योजनेसाठी कोण पात्र आहेत ?
या योजनेत सहभागी होण्यासाठी शेतकऱ्याचा ‘AgriStack’ नोंदणी क्रमांक व ई-पिक पाहणी आवश्यक आहे. कर्जदार व बिगर कर्जदार दोन्ही प्रकारचे शेतकरी यासाठी पात्र आहेत. म्हणजेच, पीक विम्यासाठी कोण पात्र आहे? या प्रश्नाचे उत्तर – ई-पिक पाहणी केलेले व AgriStack मध्ये नोंदणी केलेले कोणतेही शेतकरी पात्र आहेत.
पीक विमा हेक्टरी किती ?
विमा रक्कम ही संबंधित जिल्ह्यातील सरासरी उत्पादन आणि जोखीम पातळी यावर ठरते. प्रत्येक पिकाचे Threshold Yield मागील ५ वर्षांच्या सरासरी उत्पादनावर आधारित ठरवले जाते. त्यामुळे पिक विमा हेक्टरी किती? याचे उत्तर भिन्न जिल्ह्यांनुसार बदलते.
रब्बी पिक विमा भरण्याची शेवटची तारीख कोणती आहे ?
प्रत्येक हंगामासाठी विमा भरण्याची वेगळी तारीख असते. रब्बी पिक विमा भरण्याची शेवटची तारीख कोणती आहे? हे संबंधित जिल्हा कृषी कार्यालय किंवा PMFBY पोर्टल वर जाहीर केले जाते.
पीक विमा काढण्याची शेवटची तारीख कोणती आहे ?
प्रत्येक हंगामानुसार पिक विमा काढण्याची शेवटची तारीख कोणती आहे? हे PMFBY च्या अधिकृत संकेतस्थळावर किंवा CSC केंद्रामार्फत मिळते. या तारखेनंतर विमा अर्ज मान्य केला जात नाही.
विमा अर्जाची प्रक्रिया कशी आहे ?
शेतकऱ्यांना CSC केंद्रामार्फत पीक विमा अर्ज करता येतो. सरकारने CSC चालकासाठी ₹४० इतके मानधन ठरवले आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी याव्यतिरिक्त कोणतेही शुल्क देऊ नये.
मी आधार कार्डद्वारे माझ्या PMFBY अर्जाची स्थिती कशी तपासू शकतो ?
शेतकरी PMFBY च्या official portal वर जाऊन आधार क्रमांक वापरून आपला अर्ज तपासू शकतात. “मी आधार कार्डद्वारे माझ्या PMFBY अर्जाची स्थिती कशी तपासू शकतो?” या प्रश्नाचे उत्तर म्हणजे – pmfby.gov.in वर आधार क्रमांक टाकून तपासणी करता येते.
पीक विम्याचे किती प्रकार आहेत ?
पीक विम्याचे किती प्रकार आहेत? याचा विचार करता, मुख्यतः नुकसानाचे चार ‘Trigger’ आधारे भरपाई दिली जात होती – परंतु नवीन बदलांनुसार फक्त पीक कापणी प्रयोगांवर आधारित भरपाई दिली जाते.
भरपाईची रक्कम कशी मिळते ?
सरकारने मंजूर केलेली भरपाई शेतकऱ्याच्या आधार संलग्न बँक खात्यात थेट जमा केली जाते. म्हणजेच, कोणताही मध्यस्थ न वापरता केंद्र शासन पोर्टलवरून भरपाई थेट शेतकऱ्याला मिळते.
पीक विमा योजनाचा टोल फ्री नंबर काय आहे ?
पीक विमा योजनाचा टोल फ्री नंबर काय आहे? – यासाठी PMFBY ने 1800-180-1551 हा टोल फ्री नंबर दिला आहे. यावरून शेतकऱ्यांना संपूर्ण मार्गदर्शन मिळू शकते.
शेतकऱ्यांच्या तक्रारी काय आहेत ?
२०१६-१७ ते २०२३-२४ या कालावधीत शेतकऱ्यांकडून जमा झालेला विमा हप्ता ₹४३,२०१ कोटी इतका असून भरपाई ₹३२,६२९ कोटी इतकीच देण्यात आली. त्यामुळे विमा कंपन्यांना तब्बल ₹७,१७३ कोटींचा नफा झाला आहे. शेतकऱ्यांना वाटते की, त्यांनी भरलेला हप्ता आणि मिळणारी भरपाई यामध्ये मोठा तफावत आहे.
नवीन बदल शेतकऱ्यांसाठी कसे आहेत ?
अनेक जिल्ह्यांमध्ये insurance claim वाढल्यामुळे तिथला विमा हप्ता वाढतो. त्यामुळे शेतकऱ्यांच्या खर्चात वाढ होते. शिवाय, आता केवळ कापणी प्रयोगावर आधारित भरपाई मिळणार असल्याने अनेकांना योग्य भरपाई मिळेल का, याबाबत शंका आहे.
Crop Insurance Fraud Alert ! — बोगस पीक विमा अर्ज करणाऱ्यांवर कारवाई सुरू
राज्यात एक रुपयांत सुरु झालेल्या पीक विमा योजनेनंतर (PMFBY) अर्जांची संख्या मोठ्या प्रमाणात वाढली. मात्र याच संधीचा गैरफायदा घेत काही सामुहिक सुविधा केंद्रांनी बोगस पीक विमा अर्ज (Fraudulent Crop Insurance Claims) भरले.
खरीप 2024 हंगामात, नांदेड जिल्ह्यातील सुमारे ४० सामुहिक सुविधा केंद्रांवर गुन्हे दाखल करण्यात आले आहेत. या केंद्रांमार्फत ४४५३ बनावट अर्ज केंद्र सरकारच्या विमा पोर्टलवर भरले गेले होते.
बोगस अर्ज कसे केले गेले ?
या अर्जांमध्ये शासकीय जमिनी, दुसऱ्याच्या जमिनी, NA (अकृषक) जमिनी आणि बनावट 7/12 उतारे वापरण्यात आले. कृषी विभागाने या प्रकरणाचा भांडाफोड केला असून, संबंधितांवर भारतीय दंड संहितेनुसार गुन्हे दाखल करण्यात आले आहेत.
फसल विमा योजनेसाठी कोण पात्र आहेत ?
केवळ ज्यांच्याकडे उत्पादनक्षम पीक आणि वैध जमीन आहे, तेच शेतकरी योजनेत सहभागी होण्यास पात्र आहेत.
पीक विम्यासाठी कोण पात्र आहे ?
फक्त स्वतःच्या मालकीच्या जमिनीवर आणि योग्य वयाच्या पिकावरच विमा घेणे वैध आहे.
ई-पिक पाहणी आणि फार्मर आयडी अनिवार्य
मागील दोन वर्षांमध्ये अनेक शेतकऱ्यांनी खोट्या पिकांची माहिती देऊन विमा घेतला होता. मात्र यंदा कृषी विभागाने ई-पिक पाहणी व फार्मर आयडी अनिवार्य केल्यामुळे बोगस अर्जांना अटकाव होणार आहे.
शेतकऱ्यांना आवाहन
शेतकऱ्यांनी किंवा सुविधा केंद्र चालकांनी अर्ज करण्यापूर्वी सर्व माहितीची खातरजमा करावी. खोट्या माहितीच्या आधारावर विमा अर्ज केल्यास गुन्हा दाखल होऊ शकतो.
पुढील अपडेटसाठी संपर्क ठिकाण
तालुका कृषी अधिकारी / जिल्हा कृषी विभाग / अधिकृत विमा प्रतिनिधी