Property Registration आता घरबसल्या होईल मालमत्ता नोंदणी ! 117 वर्षांचा जुना कायदा संपुष्टात, नवीन कायदे कसे काम करतील ?

मालमत्ता खरेदी-विक्री (Property Buy-Sell) करणं आता आणखी सरळ आणि वेगवान होणार आहे. केंद्र सरकार लवकरच जुन्या Registration Act, 1908 — ११७ वर्षांच्या ‘नोंदणी कायदा’ — ला रद्द करून नवीन नोंदणी विधेयक (Registration Bill) लागू करणार आहे. या नव्या कायद्यामुळे तुम्हाला घरबसल्या Property Registration करता येणार आहे, म्हणजेच मोकळ्या वेळातील चकरा टाळता येतील.

1. जुनं काय होतं, काय बदलणार ?

शहर-गावात मालमत्ता नोंदणीसाठी आधी सरकारी कार्यालयात जावं लागायचं, तिथे कागदोपत्री प्रक्रिया आणि बघ्यांनी भरलेली लांबच लांब रांगा बघाव्या लागायच्या. त्यामध्ये सुधारणा करण्यासाठी आता “online property registration in Maharashtra app” किंवा इतर राज्यात e registration leave and license maharashtra सारख्या डिजिटल मार्गांचा अवलंब होणार आहे. विशेष म्हणजे महाराष्ट्रात “Can I register property online in Maharashtra?” चा उत्तर आता सहजपणे www.igr.maharashtra.gov.in online किंवा free online document search maharashtra gov in द्वारे मिळणार आहे.

2. नवीन “नोंदणी विधेयक” मधील महत्त्वाची वैशिष्ट्ये

1. संपूर्ण काम डिजिटल होणार
   भविष्यात कागदपत्रांची गरज पूर्णतः मिटावी, हे सरकारचे लक्ष्य आहे. आता महाराष्ट्रात मी ऑनलाइन मालमत्तेची नोंदणी करू शकतो का? असा कोणताही प्रश्न राहणार नाही. नुकताच तयार झालेल्या नियमांनुसार, विक्री करार (Sale Agreement), पॉवर ऑफ अॅटर्नी (Power of Attorney), विक्री प्रमाणपत्र (Sale Certificate) आणि समतापूर्ण गृहकर्ज (Equitable Mortgage) यांसारख्या सर्व कागदपत्रांची नोंदणी अनिवार्य केली गेली आहे, ज्यामुळे पूर्वी ऐच्छिक असलेले अनेक टप्पे आता बंधनकारक होतील.

2. आधार-आधारित पडताळणी (Aadhaar-based Verification)
   प्रत्येक विक्रेता आणि खरेदीदाराला आता धोरण — स्टॅम्प ड्युटी का भरावी लागते? मुद्रांक शुल्कावर जीएसटी लागू आहे का? यांसारख्या सर्व कागदपत्रांसाठी आधार-आधारित पडताळणी आवश्यक असेल. ज्यांना आधार क्रमांक शेअर करायला हरकत वाटते, त्यांच्यासाठी पर्यायी ओळखीचे पुरावे स्वीकारले जातील.

3. जाहिर सूचना आणि पारदर्शकता
   ग्रामीण विकास मंत्रालयाच्या भूसंपदा विभागाने तयार केलेल्या या विधेयकात सरकारने म्हटले आहे की, दोन्ही पक्षांनी “department of registration and stamps maharashtra” आणि इतर राज्यांतील समकक्ष संस्थांसमवेत माहितीची देवाणघेवाण करावी. त्यामुळे “How to check property registration details online for Maharashtra?” हा प्रश्न सोपा होईल. तसेच “index 2 property document online maharashtra” सारख्या पोर्टलवर लागणारे fees अपडेट राहतील.

4. किमान दोन विमा किंवा वित्त पर्याय द्या
   या विधेयकात विमा किंवा गृहकर्जाशी संबंधित सुविधा पुरवणाऱ्या कंपन्यांना बँक किंवा इतर वित्तीय संस्थांशी बोगस व्यवहार रोखण्यासाठी किमान दोन भागधारकांची ऑफर देणे बंधनकारक ठरवले आहे. त्यामुळे पुन्हा “विमा विकत घेण्याची जबरदस्ती” किंवा “बँकेकडून अनावश्यक खर्च” यांसारखे प्रकार होणार नाहीत.

3. महाराष्ट्रातील नव्या सुविधांचा आढावा

• maharashtra online property paper search द्वारे आपण फक्त काही क्लिकमध्ये आपल्या भूखंडाचे इतिहास आणि किंमत तपासू शकता.

• igr maharashtra online document search आणि www.igr.maharashtra.gov.in online हे पोर्टल्स थेट महाराष्ट्रातील मालमत्ता नोंदणी शुल्क किती आहे? किंवा स्टॅम्प ड्युटी का भरावी लागते? या प्रश्नांची माहिती देतील.

• maharashtra property details मध्ये तुम्हाला भूखंडाचा पत्ता, मोजणी, मालकी हक्क यांची संपूर्ण तपशीलवार माहिती मिळेल.

• e registration leave and license maharashtra मधून भीक किंवा इतर व्यवहारासाठी लागणारी संपूर्ण कागदपत्रे आणि परवानग्या ऑनलाइन मिळतील.

• लवकरच online property registration in Maharashtra app द्वारे तुम्ही घरखरेदी करताच ताबडतोब Property Registration पूर्ण करून घेऊ शकाल.

4. मूळ फायदा काय ?

• गृहकर्जाचा खर्च कसा कमी करायचा? हा प्रश्न तेवढाच थोडा शिल्लक राहणार आहे. कारण आता सरकारने transfer fees आणि Registration fee मध्ये देखील सूट देण्याची शक्यता सांगितली आहे.

• महाराष्ट्रात मालमत्ता नोंदणी शुल्क किती आहे? हे “Registration Bill” लागू झाल्यानंतर राज्य सरकार ठरवेल, परंतु तो शुल्क पारदर्शक ठेवण्याचा नियम आहे.

• स्टॅम्प ड्युटी का भरावी लागते? मुद्रांक शुल्कावर जीएसटी लागू आहे का? यांचे उत्तर देखील department of registration and stamps maharashtra मधील नवीन नियमांमध्ये मिळेल.

5. तुम्हाला काय करावं लागणार ?

1. ऑनलाइन पोर्टलवर खाते तयार करा
   उदा. maharashtra online property paper search किंवा इतर राज्यांमध्ये समकक्ष free online document search maharashtra gov in वापरून आद्य माहिती एकदा भरावी लागेल.

2. आधार-आधारित पडताळणी
   विक्रीदार आणि खरेदीदार दोघांनीही बँकेसमोर किंवा ऑनलाईन पडताळणी करून घ्यावी.

3. सर्व दस्तऐवज अपलोड करा
   विक्री करार, विक्री प्रमाणपत्र, Equitable Mortgage इत्यादी जोडून सबमिट करा. तुम्हाला “Can I register property online in Maharashtra?” किंवा “How to check property registration details online for Maharashtra?” असे प्रश्न नसावेत.

4. फी भरा आणि PDF प्राप्त करा
   Property Registration पूर्ण झाल्यानंतर Sales Certificate किंवा Property Document PDF स्वरूपात डाउनलोड करा.

Property Registration : 117 वर्षे जुने नियम संपुष्टात, नोंदणी प्रक्रिया होणार पूर्णपणे ऑनलाइन

एखाद्या जमीन किंवा प्रॉपर्टीचा व्यवहार आता आणखी सोपा होणार आहे. केंद्र सरकारने १९०८ मध्ये बनवलेल्या ११७ वर्ष जुन्या Registration Act मध्ये बदल करण्यासाठी एक नवीन विधेयक (Registration Bill) तयार केला आहे. या विधेयकामुळे भविष्यात कोणत्याही सरकारी कार्यालयात धावा माराव्या लागत नाहीत—Property Registration पूर्णपणे ऑनलाईन होणार आहे.

१. काय बदलणार आहे ?

• ग्रामीण विकास मंत्रालयांतर्गत भूमीसंपदा (भूसंपदा) विभागाने हा मसुदा जनतेच्या अभिप्रायासाठी जारी केला आहे.

• जुन्या कायद्यातील 117 year old rules of land purchase and sale will be abolished करून online property registration in Maharashtra app किंवा तत्सम डिजिटल मार्गाने मालमत्ता नोंदणी सुलभ होईल.

• राज्य सरकारकडे अद्याप स्वतःचे नियम बदलण्याची मुभा आहे, पण देशव्यापी समन्वयासाठी केंद्राने एकच नवीन कायदा आणण्याचा निर्णय घेतला आहे.

२. नवीन विधेयकात काय समाविष्ट आहे ?

1. अनिवार्य नोंदणी कागदपत्रे (Mandatory Documents)

   • Agreement to Sale, Power of Attorney, Sale Certificate आणि Equitable Mortgage यांसारखी महत्वाची कागदपत्रे आता नोंदणी अनिवार्य असणार आहे.

   • पूर्वी हे ऐच्छिक होते, परंतु नव्या विधेयकामुळे सर्व व्यवहारांमध्ये हे कागदपत्रे e registration leave and license maharashtra प्रमाणे जोडण्याची आवश्यकता भासेल.

2. आधार-आधारित पडताळणी (Aadhaar-based Verification)

   • मालमत्ता विक्रेता आणि खरेदीदार दोघांनाही आधार-आधारित Verification करणे बंधनकारक ठरणार आहे.

   • ज्यांना आधार नंबर शेअर करायचा नसेल, त्यांच्यासाठी पर्यायी ओळखीचे पुरावे (Alternative Documents) स्वीकारले जातील.

   • यामुळे Can I register property online in Maharashtra? असा प्रश्न सहज उत्तरणार आहे.

3. डिजिटल प्रमाणपत्रे आणि रेकॉर्ड (Digital Certificates & Records)

   • नोंदणी झाल्यानंतर Electronic Registration Certificate आणि सर्व व्यवहारांचे Digital Records उपलब्ध होतील.

   • हे How to check property registration details online for Maharashtra? याचे उत्तर देणारे www.igr.maharashtra.gov.in online किंवा इतर राज्यातील समकक्ष पोर्टल्स द्वारे सहज मिळेल.

३. महाराष्ट्रात कॅसे सुविधा ?

• Maharashtra Online Property Paper Search: आता index 2 property document online maharashtra वापरून तुम्ही तुमच्या जमिनीचे सर्व कागदपत्रं तपासू शकता.

• IGR Maharashtra Online Document Search: igr maharashtra online document search या पोर्टलवर घरखरेदीपूर्वी सर्व नोंदी आणि संभावित शुल्क (Stamp Duty, Registration Fee) पाहता येतात.

• What is the property registration fee in Maharashtra? हा प्रश्न तुम्हाला Registration Fee Calculator किंवा शोहीत माहिती करताना समजेल.

• महाराष्ट्रात मालमत्ता नोंदणी शुल्क किती आहे? याचं संपूर्ण उत्तर आणि स्तॅम्प ड्युटी का भरावी लागते? मुद्रांक शुल्कावर जीएसटी लागू आहे का? या सर्व शंकांचं समाधान department of registration and stamps maharashtra द्वारे होणार आहे.

४. नवीन कायद्यामुळे काय लाभ होणार ?

1. भारी वेळ वाचेल: गेल्या काही वर्षांतील तंत्रज्ञानाचा वापर आणि सामाजिक–आर्थिक बदल लक्षात घेता, ऑनलाईन नोंदणीमुळे लोकांना कडायचा अनुभव कमी होईल.

2. फसवणूक आणि भ्रष्टाचार रोखण्यास मदत: कागदपत्रे पूर्णपणे डिजिटल असतील, त्यामुळे फसवणूक, bogus registrations इत्यादींना थांबवता येईल.

3. पारदर्शकता वाढेल: Maharashtra Property Details किंवा इतर राज्यांमध्ये Free Online Document Search Maharashtra Gov In च्या माध्यमातून सर्व व्यवहार ट्रॅक करता येतील.

4. रशझ फॉर्म भरण्याऐवजी डिजिटल अपलोड: विक्री करार, पॉवर ऑफ अॅटर्नी, सेल सर्टिफिकेट इत्यादी PDF स्वरुपात अपलोड केल्यानंतर Property Registration प्रक्रिया संपवू शकता.

५. तुम्हाला काय करावं लागणार ?

1. ऑनलाईन अर्ज भरावा (Online Application)

   • Can I register property online in Maharashtra? याला होकार मिळवण्यासाठी प्रथम तुमचं खाते www.igr.maharashtra.gov.in online किंवा तत्सम राज्य पोर्टलवर तयार करा.

2. आधार-आधारित पडताळणी (Aadhaar-based Verification)

   • विक्रेता आणि खरेदीदार दोघांनीही आधार किंवा पर्यायी ओळखीचे दस्तऐवज दाखवून पडताळणी करावी.

3. सर्व कागदपत्रे अपलोड करावी

   • विक्री करार, विक्री प्रमाणपत्र, Equitable Mortgage इत्यादी जोडून online property registration in Maharashtra app किंवा तत्सम पोर्टलवर सबमिट करावीत.

4. फी भरणं (Fee Payment)

   • महाराष्ट्रात मालमत्ता नोंदणी शुल्क किती आहे? हा माहिती घेऊन ऑनलाईन पेमेंट करा.

5. Digital Certificate डाउनलोड

   • यशस्वी नोंदणी झाल्यावर e registration certificate PDF स्वरूपात मिळेल, ज्याला तुम्ही इलेक्ट्रॉनिक स्वरूपात वापरू शकता.

जमीन तिसऱ्या पिढीवर नाव? सातबारा आजोबांच्या नावे—नोंदणी शुल्क माफीमुळे शेतकऱ्यांना होणार लाभ

शेत जमिनीची वाटणी करून त्यावर नाव नोंदवताना, दुय्यम निबंधकांकडे जाताना मोजावी लागणारी महाराष्ट्रात मालमत्ता नोंदणी शुल्क किती आहे? हा खर्च आता शासनाच्या निर्णयामुळे माफ करण्यात आला आहे. मूळत: वाटणी पत्राच्या रेजिस्ट्रेशनसाठी, नोंदणी शुल्कात रेडीरेकनर मूल्यांकनाच्या १% रक्कम किंवा जास्तीत जास्त ₹३०,००० भरावी लागायची. परंतु आता ही रक्कम भरावी लागणार नाही आणि शेतकऱ्यांना थेट फायदा होणार आहे.

१. दुय्यम निबंधकांपेक्षा तहसीलदारकडे मोफत वाटणी पत्राचे महत्त्व

महाराष्ट्र जमीन महसूल अधिनियम १९६६ च्या कलम ८५ अंतर्गत तहसीलदारांसमोर वेळोवेळी मोफत वाटणी पत्र (Partition Deed) करता येते. ही प्रक्रिया दुय्यम निबंधकांपेक्षा सोपी आणि स्टॅम्प ड्युटी का भरावी लागते? या प्रश्नाचे उत्तरही कटाक्षाने सोडवते. अर्थात, तहसीलदाराकडे वाटणी झाली की कोणतीही नोंदणी शुल्क (Registration Fee) लागत नाही; वाद असल्यास न्यायालयात निकालपत्रानुसार वाटणी होते.

२. दुय्यम निबंधकांकडील शुल्कमाफी—परिणाम काय ?

• सरकारने आता दुय्यम निबंधकांकडून वाटणीपत्र नोंदणीसाठी आकारले जाणारे शुल्क (मुद्रांक शुल्कावर जीएसटी लागू आहे का? आणि Registration Fee किती असते?) पूर्णतः माफ केले आहे.

• त्यामुळे, ज्यांना दुय्यम निबंधकांकडे जाऊन सातबारा नाव नोंदणी करायची होती, त्यांना आता ते शुल्क भरणं ठाराविक रक्कम वाचवणं शक्य होणार आहे.

३. ऑनलाईन पर्यायांचा वापर—नवीन शक्यता

दरम्यान, महाराष्ट्रात मी ऑनलाइन मालमत्तेची नोंदणी करू शकतो का ? हा प्रश्न अनेक शेतकऱ्यांना पडत होता. आता, या ऑनलाईन सेवा वापरून तुम्ही तुमची जमीन किंवा प्रॉपर्टी थेट ऑनलाईनच रजिस्टर करू शकता—

• maharashtra online property paper search वापरून संबंधित कागदपत्रे तपासता येतात.

• www.igr.maharashtra.gov.in online किंवा free online document search maharashtra gov in संकेतस्थळांच्या माध्यमातून तुमच्या जमीन नोंदी, नोंदणी शुल्क (Registration Fee) आणि स्टॅम्प ड्यूटी विषयी माहिती प्राप्त होऊ शकते.

• index 2 property document online maharashtra यावरून जागेची नोंदणी आणि तशी नोंदणी शुल्क किती आहे हे पाहता येते.

• तसंच online property registration in maharashtra app वापरून पूरक सेवा घेता येतात—जसे की How to check property registration details online for Maharashtra? ताबडतोब कळून येतात.

४. दलालांपासून सुटका कधी ?

जरी दुय्यम निबंधकांकडील शुल्क माफ झाले असले, तरी शेतकऱ्यांना प्रचंड त्रास देणाऱ्या दलालांची विलक्षण मुजबत संपलेली दिसत नाही. अनेकदा रास्त दर दाखवून, काहीही काम पूर्ण न करता grievance वाढवत राहतात.

• या पार्श्वभूमीवर, Department of Registration and Stamps Maharashtra ने ऑडिट आणि maharashtra property details याबद्दल पारदर्शक माहिती देण्याचे अजून बळकट नियोजन करणे ठरवले आहे.

• e registration leave and license maharashtra द्वारे देखील दलालाबाबत तक्रारी नोंदवता येणार आहेत—यामुळे व्यवहार अजून अधिक फसवणूक मुक्त होतील.

५. निर्णयाचा कल आणि मर्यादा

• दुय्यम निबंधकांकडून नाव नोंदणी करणाऱ्यांनाच हा नोंदणी शुल्क माफ निर्णय लाभ देणार आहे, जे जिल्ह्यात नगण्य प्रमाणात शेतकऱ्यांपर्यंतच मर्यादित राहणार, असे महसूल प्रशासनाचे म्हणणे आहे.

• तहसीलदारांकडे मोफत वाटणीपत्र प्रक्रियामुळे, जिथे Gramin Vikas Mantralaya च्या निर्णयाने शेतकरी सहाय्य होणार आहे, तिथे अजूनही अनेक शेतकरी अज्ञानामुळे सुस्थितीत जातील.

• जे शेतकरी Can I register property online in Maharashtra? किंवा What is the property registration fee in Maharashtra? यांसारखी ऑनलाईन माहिती घेऊन सतर्क राहतील, त्यांना फायदेशीर आणि पारदर्शक नोंदणी होईल.

Land Registration : शंभर रुपयांत आता जमिनीच्या वाटणीपत्राची नोंदणी – शेतकऱ्यांना मोठा दिलासा

शेतजमिनीच्या वाटणीपत्राची नोंदणी आता खूपच कमी खर्चिक होणार आहे. औसा विधानसभा मतदारसंघाचे आमदार अभिमन्यू पवार यांनी या कामासाठी केलेल्या पाठपुराव्यामुळे राज्य सरकारने नुकतीच वाटणीपत्राची नोंदणी फी माफ करण्याचा निर्णय घेतला आहे. यामुळे आता केवळ ₹100 च्या स्टॅम्प पेपरवरच वाटणीपत्र नोंदणी करता येणार आहे, ज्यामुळे कौटुंबिक वाद होण्याची शक्यता लक्षणीयरीत्या कमी होईल. आमदार पवारांच्या सूचना अमलात आणण्यासाठी २७ मे रोजी झालेल्या मंत्रिमंडळाच्या बैठकीत हा ऐतिहासिक निर्णय मान्य करण्यात आला.

१. शेतकऱ्यांसाठी आता वाटणी कशी करता येईल ?

पूर्वी शेतजमिनीच्या वाटणीसाठी दुय्यम निबंधकांकडे एक टक्के नोंदणी शुल्क (स्तॅम्प ड्युटी) आकारले जात होते, जी रक्कम वाटणीतील बाकीच्या भूमिमागील बाजारभावाच्या (Ready Reckoner) आधारित असायची. त्यामुळे महाराष्ट्रात मालमत्ता नोंदणी शुल्क किती आहे? हा प्रश्न शेतकऱ्यांच्या खिशावर जड भरउतार असायचा. आता मात्र नोंदणी फी माफ झाल्यामुळे खरीकी गिरणीदारांना Land Registration साठी फक्त ₹100 स्टॅम्प पेपर लागेल.

२. तहसीलदारांकडील मोफत वाटणीपत्र – अजूनही उपयुक्त

महाराष्ट्र जमीन महसूल अधिनियम १९६६ च्या कलम ८५ नुसार, तहसीलदारांकडे मोफत वाटणीपत्राची सुविधा पूर्वीपासूनच उपलब्ध आहे. त्यामुळे भाऊ-बहिणींमध्ये संमती असेल तर इतर तास उडवून दूरधूर भेटण्याऐवजी तहसीलदारांकडे मोफत वाटणीपत्र करून घेतले पाहीजे.

• Can I register property online in Maharashtra? या प्रश्नासाठी आता तुम्ही www.igr.maharashtra.gov.in online किंवा igr maharashtra online document search वापरून जमिनीची नोंदणी आणि वाटणी स्पष्टपणे तपासू शकता.

• How to check property registration details online for Maharashtra? यासाठी maharashtra property details पोर्टलवर थेट तुम्हाला रेकॉर्ड आणि नोंदणी शुल्काची माहिती मिळेल.

३. ऑनलाईन सुविधा – शेतकऱ्यांना आणखी सोय

• Maharashtra Online Property Paper Search: तुमची उन्हाळी हजेरी नोंदणीकृत वाटणीपत्राची माहिती, मालमत्तेचे आक्षेपार्ह रेकॉर्ड इथे पाहता येतील.

• Index 2 Property Document Online Maharashtra वरून जमिनीचे नकाशे, नोंदी, प्रक्रिया वेळ, इत्यादी तपशील मिळतील.

• Department of Registration and Stamps Maharashtra अंतर्गत आता तुम्ही शेतीची वाटणी ऑनलाईन नोंदणीकृत करू शकता.

• भविष्यात e registration leave and license Maharashtra द्वारे वाटणीनंतरचे तक्रार निवारण, जमिनीची इतर व्यवहार नोंदणी इत्यादी करता येतील.

• Online Property Registration in Maharashtra App च्या माध्यमातून तुम्ही सर्व कागदपत्रे, स्टॅम्प पेपर इत्यादी अपलोड करून पुर्ण व्यवहार पूर्ण करू शकाल.

४. स्टॅम्प ड्युटी आणि नोंदणी शुल्कावरील जीएसटी

• स्टॅम्प ड्युटी का भरावी लागते? ही मूळत: मालमत्तेवरील व्यवहाराची खरी किंमत दाखवण्यासाठी लागणारी करप्रक्रिया आहे.

• मुद्रांक शुल्कावर जीएसटी लागू आहे का? स्टॅम्प पेपरवरच्या मुद्रांक शुल्कावर सध्या जीएसटी लागू नसते; परंतु इतर व्यवहार शुल्कांवर जीएसटी लागू असू शकते.

• आता, वाटणीपत्राच्या नोंदणी शुल्कात तसेच स्टॅम्प पेपर शुल्कात कमी होण्याने शेतकऱ्यांचं Land Registration अधिक पारदर्शक आणि किफायतशीर होईल.

५. निर्णयाचा परिणाम आणि मर्यादा

• दुय्यम निबंधकांकडून वाटणीपत्रासाठी आकारले जाणारे शुल्क माफ झाल्यामुळे, नाव तिसर्‍या पिढीपर्यंत कायम राहणं सोपं होईल, परंतु दलालांपासून अजूनही सुटका झालेली नाही. काही भागांमध्ये ओळखीचे दलाल शेतकऱ्यांना फसवण्याचा प्रयत्न करतात.

• अशा परिस्थितीत Can I register property online in Maharashtra? किंवा How to check property registration details online for Maharashtra? यांसारख्या ऑनलाईन सेवा वाढवण्यात आल्यामुळे जमिनीच्या नोंदणीतील फसवणूक टाळता येईल.

• Maharashtra Property Details पोर्टलद्वारे What is the property registration fee in Maharashtra? हे प्रश्न सामान्यकरिता सहजच जाणून घेता येतील.

“जिवंत सातबारा मोहिमेमुळे शेतकऱ्यांना यामुळे मोठा दिलासा, 7/12 Online माहिती शेतजमिनीच्या सातबारा उताऱ्याची संपूर्ण माहिती.

Maharashtra Land Records: सातबारावरील कालबाह्य नोंदी होणार कमी – ऑनलाईन सेवा आणि पारदर्शकता वाढणार

राज्यात सातबारा उतारा (7/12 Utara) यावर ‘मयत खातेदारांच्या वारसदारांचे नावे नोंदविण्याचे’ आदेश शासनाने दिले आहेत. विधानसभेतील अधिवेशनात महसूलमंत्री चंद्रशेखर बावनकुळे यांनी जिवंत सातबारा मोहिम (Jivant Satbara Mission) राबविण्याची घोषणा केली होती. १ एप्रिलपासून सुरू झालेल्या या मोहिमेत कालबाह्य नोंदी (obsolete entries), तगाई कर्ज, बंडिंग कर्ज, भूसुधार कर्ज, इतर पोकळीस्त नोंदी इत्यादींची तपासणी करून त्यांना अद्ययावत केले जाईल. यामुळे Maharashtra property details अधिक अचूक होतील आणि शेतकऱ्यांना जमिनीच्या व्यवहारात सोयीस्करता मिळेल.

१. जिवंत सातबारा मोहिमेचे उद्दिष्ट आणि प्रक्रिया

• अद्ययावत अभिलेख: अभिलेखांत मांडलेल्या तगाई कर्ज, भूसुधार कर्ज, इतर कालबाह्य आणि अनावश्यक नोंदींची संख्या कमी करुन सातबारावर स्वच्छ नोंदी होणार आहेत.

• पोटखराब वर्ग ‘अ’ ते लागवडीयोग्य क्षेत्र: पूर्वी पोटखराब म्हणून नोंद झालेल्या काही जमिनी आता लागवडीयोग्य क्षेत्रात रूपांतरित केल्यामुळे त्या जमिनींची माहिती satbara utara संदर्भात तशी दाखल करण्यात येणार आहे.

• भूसंपादन निवाडा आणि बिगरशेती आदेश: जे बिंदू सातबारावर प्रलंबित होते, ते आता योग्यरित्या Septabari Uttara (Satbara) मध्ये परावर्तीत होतील.

• नियंत्रित सत्ता प्रकार आणि शेरे प्रकार निहाय पडताळणी: जमिनीच्या मालकीवरील निर्बंध (देवस्थान, इनाम जमीन इ.) आणि Controlled Authority Entries पद्धतशीरपणे अचूक करण्यात येतील.

२. कालबाह्य नोंदींमुळे होणाऱ्या अडचणी आणि लाभ

शेतकऱ्यांना जमिनीचे खरेदी-विक्रीचे व्यवहार, कर्ज प्रकरणे, भूसंपादन मोबदला यांसारख्या कामकाजात कालबाह्य नोंदी मोठी अडचण निर्माण करतात. त्यामुळे:

• जमिनीचा खरा मालकी हक्क फेडणे अवघड होते.

• पुढे कर्ज मंजुरी (loan sanction) घेताना अवैध नोंदी तार्किक अडथळे निर्माण करतात.

• मर्यादित पारदर्शकता कारण, रेकॉर्ड्समध्ये विविध नोंदी विस्कटले जातात.

जिवंत सातबारा मोहिमेतून या सर्व अडचणी दूर होऊन सातबारा उतारा (7/12 extract) अधिक स्पष्ट, अपडेटेड आणि पारदर्शक होईल. विविध जमिनीची Maharashtra property details ऑनलाईन पाहण्यासाठी, maharashtra online property paper search सारख्या सुविधांचा वापर करून नागरिक त्वरित माहिती मिळवू शकतील.

३. कशी करावी ऑनलाईन तपासणी ?

• Can I register property online in Maharashtra? यासाठी आता www.igr.maharashtra.gov.in online किंवा igr maharashtra online document search या पोर्टलवर लॉगिन करा.

• How to check property registration details online for Maharashtra? या मार्गदर्शनाकरिता तुम्ही index 2 property document online maharashtra वापरून जमिनीच्या नोंदी, मालकांची माहिती आणि सातबारावर रद्द झालेल्या नोंदी तपासू शकता.

• What is the property registration fee in Maharashtra? किंवा महाराष्ट्रात मालमत्ता नोंदणी शुल्क किती आहे? हे देखील Department of Registration and Stamps Maharashtra च्या संकेतस्थळावर शोधता येते.

• भविष्यात online property registration in maharashtra app वापरूनही तुम्ही Free Online Document Search Maharashtra Gov In द्वारे नोंदी तपासताच, नवे व्यवहार लॉग करू शकता.

४. जिवंत सातबार्याआधी आणि नंतरचे बदल

1. भोगवटादार वर्ग १ व वर्ग २ स्वतंत्र सातबारा

   • जमिनीवर एका कुटुंबातील सर्व सदस्यांचे अधिकार वेगवेगळ्या स्वरूपात स्पष्ट करण्यासाठी Sub-divided Satbara Uttara तयार होणार.

   • Hindu Succession Act नुसार मुलींना समान हक्क दिला जाणार, त्यामुळे त्यांच्या नावांची नोंद सातबार्यात स्पष्ट करण्यात येईल.

2. बंडिंग आणि आयकट बोजे कमी करणे

   • शेती सुधार मोहिमेअंतर्गत Bunding Expenses, Irrigation Expenses, Distribution Expenses इत्यादींमुळे निर्माण झालेले बोजे (बोझे) ज्या शेतकऱ्यांनी फेड केले आहेत त्यांची नोंद Satbara Uttara वरून काढली जाईल.

   • ज्या बोजामध्ये शासनाने विहीर, तगाई, बैलतगाई, चारातगाई, इतर तगाई माफ केली असेल, पण तरीही सातबार्यात नोंद असेल, ती नोंद तलाठ्याकडून हटवण्यात येईल.

3. स्मशानभूमी आणि इतर निस्तार हक्काची नोंद

   • Final Settlement Entries प्रमाणे, इतर निस्तारावरील हक्कही सातबार्यात अचूकपणे दाखल होणार.

   • यामुळे जमिनीवरील अधिराज्याचा प्रश्न (Estate Rights) आणि इतर उतारे मध्ये स्पष्टता येईल.

५. मोहिमेअंतर्गत जबाबदाऱ्या आणि कॅम्प आयोजन

• तहसीलदारांची जबाबदारी
  कालबाह्य नोंदी दुरुस्त करण्याचे काम तहसीलदारांकडे सोपवण्यात आले असून, e registration leave and license maharashtra सारख्या सुविधा उपलब्ध करून घेतल्या जातील.

• तलाठ्यांचे कॅम्प
  तालुका आणि मंडल स्तरावर कॅम्प आयोजित करून शेतकऱ्यांचे कागदपत्र घेणे आणि रेकॉर्ड्स department of registration and stamps maharashtra अंतर्गत अद्ययावत करणे हे धोरण ठरवण्यात आले आहे.

• प्रशिक्षण आणि कायदेशीर तपासणी
  Area Officers, Field Staff, आणि हरकतींच्या तपासणीसाठी District Collectors मार्फत प्रशिक्षण आयोजित करण्यात येईल. सर्व नोंदी दुरुस्तीपूर्वी आधार-आधारित पडताळणी व Legal Verification Process पूर्ण होईल.

निमताना मोजणी म्हणजे काय ?

• प्रक्रिया: शेतकऱ्याने मोजणीसाठी अर्ज केला; परंतु जागतिकरीता्यता वाद आल्यास (जसे की लगतच्या खातेदार शेतकऱ्यांनी मोजणी रद्द करण्याचा विरोध केला) मोजणी पूर्ण होत नाही. अशावेळी निमताना मोजणीसाठी प्रथम मोजणी अपील म्हणून तालुकास्तरातील उपअधीक्षक भूमी अभिलेख यांच्याकडे अर्ज करावा लागतो.

• मोजणी शुल्क: प्रथम मोजणी अपीलसाठी मोजणी खर्चाच्या चार पट शुल्काचे हस्तांतरण करावे लागते. नंतर उपअधीक्षक स्वतः मोजणीसाठी स्थळी उपस्थित राहतात.

• उच्च निमताना मोजणी (द्वितीय मोजणी अपील): प्रथम मोजणी अपीलवर निर्णय होऊनही जर निष्पन्न समाधानकारक नसेल, तर द्वितीय मोजणी अपील जिल्हा अधीक्षक भूमी अभिलेख यांच्याकडे दाखल करता येते. यावेळी मोजणीसाठी सात पट मोजणी शुल्क भरण्याची तरतूद आहे. जिल्हा अधीक्षक स्वतः स्थळी येऊन मोजणी करतात.

• मर्यादा: अपीलांची एकूण संख्या दोन पेक्षा जास्त होऊ शकत नाही; त्यामुळे द्वितीय मोजणी अपीलावरील निर्णयानंतर पुनरिक्षणासाठी कोणतीही तिसरी अपील मान्य केली जाणार नाही.

ऑनलाईन सुविधा आणि माहिती कशी मिळवाल ?

• Maharashtra Online Property Paper Search: आता तुम्ही महाराष्ट्रातील जमीन अभिलेख तपासणी ऑनलाईन करु शकता. www.igr.maharashtra.gov.in online किंवा इतर समकक्ष पोर्टलवर लॉगिन करून 7/12 उतारा, निमताना मोजणी आणि सातबारा उतारा संदर्भातील माहिती तपासू शकता.

• IGR Maharashtra Online Document Search: igr maharashtra online document search वापरून जमिनीवरील सर्व प्रकारच्या मोजणी नोंदी, पाणलोट, तगाई, बंडिंग बोजे अशा नोंदींची माहिती मिळवा.

• Department of Registration and Stamps Maharashtra: या विभागाच्या संकेतस्थळावर maharashtra property details आणि free online document search maharashtra gov in सुविधा उपलब्ध आहेत. यावरून जमिनीची मोजणी नोंद, मालक माहिती, नोंदणी शुल्क, स्टॅम्प ड्युटी इत्यादी तपशील पहा.

• Index 2 Property Document Online Maharashtra: जर जमिनीवरील एखादी मर्यादा, तगाई, बंडिंग बोजा इत्यादी अजूनही सातबार्यात अडथळा निर्माण करत असेल, तर ती माहिती index 2 property document online maharashtra वापरून अचूकपणे तपासता येते.

• e Registration Leave and License Maharashtra: भविष्यात online property registration in maharashtra app द्वारे Can I register property online in Maharashtra? किंवा How to check property registration details online for Maharashtra? हे प्रश्नही निरोप मिळतील, तसेच What is the property registration fee in Maharashtra? आणि महाराष्ट्रात मालमत्ता नोंदणी शुल्क किती आहे? याबाबतची माहिती लगेच मिळू शकेल.

• स्टॅम्प ड्युटी का भरावी लागते? मुद्रांक शुल्कावर जीएसटी लागू आहे का? हे सर्व शंका department of registration and stamps maharashtra कडून क्लियर केली जातील.

कायदेशीर बोध आणि जबाबदाऱ्या

• जमाबंदी आयुक्तांनी दिलेल्या परिपत्रकात स्पष्ट निर्देश आहेत की, भूकरमापकांनी केलेल्या मोजणी निर्णयाविरुद्ध अपील झाल्यानंतर हितसंबंधींना नोटीस देणं अनिवार्य आहे.

• तहसीलदार, उपअधीक्षक, जिल्हा अधीक्षक हे अधिकारी महसूल यंत्रणेतर्गत सातबारा अत्मुक्ती मोहिमेत कार्यरत असतील आणि प्रत्येक महिन्याला उपविभागीय अधिकारी अहवाल सादर करतील.

• Legal Verification न करता कोणतीही मोजणी अपील निर्णय जमाबंदी अभिलेखात नोंद केली जाणार नाही; त्यामुळे शेतकऱ्यांना भविष्यकाळात जमिनीच्या खरेदी-विक्री किंवा कर्ज व्यवहारासाठी अडथळा येणार नाही.

निष्कर्ष

जुना Registration Act, 1908 रद्द होऊन येणाऱ्या नव्या विधेयकामुळे महाराष्ट्रात (आणि भारतभरात) मालमत्ता नोंदणी (Property Registration) पूर्णपणे online होणार आहे. त्यामुळे आता घरबसल्या Online Property Registration करता येईल. तुम्हाला महाराष्ट्रात मी ऑनलाइन मालमत्तेची नोंदणी करू शकतो का? असा प्रश्न पडणार नाही; कारण सरकारने सर्व काही डिजिटल, पारदर्शक आणि जलद बनवण्याची तयारी पूर्ण केली आहे.

117 वर्षांचा Registration Act लवकरच संपुष्टात येणार आहे. नवीन नोंदणी विधेयक मुळे मालमत्ता खरेदी-विक्रीचे सर्व व्यवहार देशभर डिजिटल आणि पारदर्शक होतील. यामुळे आता “महाराष्ट्रात मी ऑनलाइन मालमत्तेची नोंदणी करू शकतो का?” हा प्रश्न सहज उत्तरला जाईल. तुम्ही maharashtra online property paper search, igr maharashtra online document search, आणि www.igr.maharashtra.gov.in online सारख्या सेवांचा वापर करून सर्व माहिती मिळवू शकाल.

शासनाने दुय्यम निबंधकांकडून आकारले जाणारे सातबारा नोंदणी शुल्क (नमूद रक्कम थेट शेतकऱ्यांच्या खिशात वाचवणार) माफ केले आहे. तरीही, जमिनीची तिसरी पिढी सातबारा आजोबांच्या नावे करायची असेल, तर तातडीने तहसीलदारांकडे मोफत वाटणीपत्र काढून पहिले पाऊल टाकावे. तसेच, ऑनलाईन पर्याय जसे “maharashtra online property paper search” वापरून नोंदणीची समस्त माहिती घेणे गरजेचे आहे.
दलालांच्या विळख्यातून सुटका झालेली नाही; मात्र, Department of Registration and Stamps Maharashtra द्वारे ऑनलाईन सुविधा वापरल्यास व्यवहार अधिक पारदर्शक होतात आणि दलालांपासून संरक्षण मिळते.