7/12 उतारा महाराष्ट्र या अंतर्गत वारसनोंद कोणतीही फी न देता
करण्याची प्रक्रिया आता अतिशय सोपी करण्यात आली आहे. राज्य सरकारने ‘जिवंत सातबारा’ ही विशेष मोहीम सुरू केली असून, या अंतर्गत कोणतीही फी न देता फक्त आवश्यक कागदपत्रांसह अर्ज सादर करून वारसनोंद करता येणार आहे.
महसूल विभागाने सुरू केलेल्या या मोहिमेत ‘चावडी वाचन’चा पहिला टप्पा पूर्ण झाला आहे. आता दुसऱ्या टप्प्यात, ज्या नागरिकांच्या 7/12 उतारा महाराष्ट्र वर मृत व्यक्तींची नावे आहेत आणि ज्यांना त्यावर वारसनोंद करायची आहे, त्यांनी वंशावळीबाबतचे प्रतिज्ञापत्र, मूळ मृत्यू दाखला आणि सरपंच व पोलिस पाटलांची स्वाक्षरी असलेले प्रपत्र-५ भरून तलाठ्यांकडे जमा करायचे आहे.
‘जिवंत सातबारा’ मोहीम राज्यभर राबवण्याचा निर्णय
सोलापूरसह राज्यभरात अनेक 7/12 उतारा महाराष्ट्र वर मृत व्यक्तींची नोंद असल्यामुळे मालमत्तेच्या खरेदी-विक्रीसह बँक कर्जांच्या बाबतीत अडचणी येत आहेत. ही अडचण दूर करण्यासाठी महसूल मंत्री चंद्रशेखर बावनकुळे यांनी ‘जिवंत सातबारा’ मोहीम राज्यभर राबवण्याचा निर्णय घेतला आहे.
या मोहिमेअंतर्गत २१ एप्रिल ते १० मे या कालावधीत ई-फेरफार प्रणालीद्वारे वारसनोंदीची प्रक्रिया पूर्ण होणार असून, मंडलाधिकारी अंतिम निर्णय घेऊन फेरफारात बदल करतील. त्यानंतर १० मेनंतर अपडेट झालेले 7/12 उतारा महाराष्ट्र संबंधित अर्जदारांना वितरित केले जातील.
गावातील अर्जदारांसाठी साध्या कागदावर प्रतिज्ञापत्र चालू शकते, पण शहरी भागातील अर्जदारांना १०० रुपयांच्या स्टॅम्पवर महा ई-सेवा किंवा तहसील कार्यालयातील सेतू केंद्रावरून प्रतिज्ञापत्र तयार करून जोडावे लागेल. अर्जासोबत मूळ मृत्यू दाखला जोडणे आवश्यक आहे, जेणेकरून फसवणूक होणार नाही.
या संपूर्ण प्रक्रियेचा उद्देश म्हणजे 7/12 उतारा महाराष्ट्र वरची माहिती अद्ययावत करून मालमत्तेच्या कायदेशीर हस्तांतरणात सुलभता आणणे.
– अमृत नाटेकर, उपजिल्हाधिकारी (महसूल), सोलापूर
राज्य सरकारच्या ‘जिवंत सातबारा’ मोहिमेअंतर्गत 1 रुपयाही न देता करा वारसनोंद – ही आहे संधी !
राज्य शासनाने सुरू केलेल्या ‘जिवंत सातबारा’ या विशेष मोहिमेमुळे आता नागरिकांना 7/12 उतारा महाराष्ट्र वर कोणतेही शुल्क न देता सहजपणे वारसनोंद करता येणार आहे. महसूल विभागाने ही मोहीम राबवली असून, मालमत्तेच्या हस्तांतरणातील अडथळे दूर करण्यासाठी ही संधी महत्त्वाची ठरणार आहे.
आवश्यक कागदपत्रे कोणती ?
वारसनोंदीसाठी अर्जासोबत तलाठ्याकडे खालील कागदपत्रे सादर करावी लागतील:
- मृत व्यक्तीचा मूळ मृत्यू दाखला
- वंशावळीचा तपशील असलेले प्रतिज्ञापत्र
- सरपंच व पोलिस पाटलांची स्वाक्षरी असलेले प्रपत्र-५
शहरी व ग्रामीण भागासाठी वेगवेगळे नियम
ग्रामीण भागासाठी
- साध्या कागदावरचे प्रतिज्ञापत्र स्वीकारले जाईल
- प्रपत्र-५ मध्ये सरपंच व पोलिस पाटलांची स्वाक्षरी बंधनकारक
शहरी भागासाठी
- १०० रुपयांच्या स्टॅम्पवर प्रतिज्ञापत्र आवश्यक
- हे प्रतिज्ञापत्र महा ई-सेवा केंद्र किंवा सेतू सुविधा केंद्र येथे तयार करणे गरजेचे
- प्रतिज्ञापत्रात नमूद करावे लागेल: “माझ्याशिवाय इतर कोणताही वारस नाही”
महत्त्वाच्या तारखा लक्षात ठेवा
- 1 ते 4 एप्रिल: चावडी वाचन प्रक्रिया पूर्ण
- 21 एप्रिल ते 10 मे: ई-फेरफार प्रणालीवर अर्ज व नोंदणी
- 10 मे नंतर: वारसनोंद झालेला 7/12 उतारा महाराष्ट्र संबंधितांना वितरित
वारसनोंदीची संपूर्ण प्रक्रिया – एक झटपट मार्गदर्शक
- मृत व्यक्तीची माहिती आणि आवश्यक कागदपत्रे तयार करा
- तलाठ्याकडे प्रतिज्ञापत्र, मृत्यू दाखला व प्रपत्र-५ सादर करा
- ई-फेरफार प्रणालीवर अर्ज भरून मंजूरी मिळवा
- मंडलाधिकाऱ्यांची अंतिम संमती मिळवा
- आणि शेवटी, अद्ययावत 7/12 उतारा महाराष्ट्र प्राप्त करा
कोणतीही फसवणूक टाळण्यासाठी मूळ मृत्यू दाखला अनिवार्य आहे
अर्जावर योग्य अधिकाऱ्यांच्या स्वाक्षऱ्या असणे आवश्यक आहे
तुमचा वारस आजच नोंदवा !
या सरकारी मोहिमेचा लाभ घ्या आणि आपल्या मालमत्तेवर योग्य वारसांची नोंदणी करा – तीही पूर्णपणे मोफत.
नंतर तुमचा 7/12 उतारा महाराष्ट्र पाहण्यासाठी खालील प्रक्रिया फॉलो करा –
७/१२ पहाण्यासाठी जिल्हा निवडा, आणि तुम्हाला लागलेला अपडेटेड उतारा मिळवा !
शेतकऱ्यांचा ऑनलाइन सातबारा बघणे यावर भर – एका दिवसात ३ लाख उताऱ्यांचा विक्रमी डाऊनलोड !
नवीन खरीप हंगामासाठी शेतकऱ्यांची तयारी सुरू झाली असून, पीककर्जासाठी आवश्यक असलेले 7/12 उतारा महाराष्ट्र, आठ-अ उतारे आणि फेरफार उताऱ्यांची मागणी मोठ्या प्रमाणात वाढली आहे.
राज्य सरकारच्या ई-फेरफार प्रकल्पाअंतर्गत हे सगळे उतारे आता आँनलाईन 7/12 स्वरूपात उपलब्ध झाले आहेत. त्यामुळे टेक्नोसॅव्ही शेतकऱ्यांनी घरबसल्या डिजिटली साईन केलेले उतारे सहज डाऊनलोड केले.
-
7/12 उतारा पुणे, महाराष्ट्र, तसेच इतर जिल्ह्यांतील उतारे
-
आठ अ उतारे (खाते उतारे)
-
फेरफार नोंदीचे उतारे
-
मिळकत पत्रिका (प्रॉपर्टी कार्ड)

डाटा एक नजरात
एप्रिल २०२४ ते मार्च २०२५ दरम्यान
-
3 कोटी 3 लाख – सातबारा उतारे
-
96 लाख – आठ-अ उतारे
-
20 लाख – फेरफार उतारे
-
15 लाख – मिळकत पत्रिका
एकूण 4 कोटी 35 लाख अभिलेख डाऊनलोड !
26 जून 2024 रोजी एका दिवसात तब्बल 3 लाख उतारे डाऊनलोड झाले – हा एक विक्रम ठरला !
महसूल विभागाला केवळ एका दिवशी मिळाले 45 लाख रुपयांचे उत्पन्न
शेतकऱ्यांच्या या डिजिटल सहभागामुळे महसूल विभागाला 76 कोटींहून अधिक महसूल मिळाला आहे. हे सर्व ई-महाभूमी प्रकल्पाद्वारे शक्य झालं. आता ऑनलाइन सातबारा बघणे हे अनेकांसाठी सोपं आणि विश्वासार्ह पर्याय ठरत आहे.
कसे पाहाल तुमचा उतारा ?
७/१२ पहाण्यासाठी जिल्हा निवडा
त्यानंतर 7/12 उतारा पुणे, महाराष्ट्र किंवा आपल्या जिल्ह्याचा उतारा ऑनलाईन पाहा
डिजिटली साईन 7/12 उतारा फक्त ₹15 मध्ये उपलब्ध!
नवीन व्यवहारानंतर उत्पन्न झालेले उतारेही ऑनलाइन डाऊनलोड करता येतात.
शेतकऱ्यांनी सर्व तीन हंगामांसाठी स्वतःचा 7/12 उतारा महाराष्ट्र डाउनलोड करून ठेवावा – तो अत्यंत उपयुक्त आहे !
लाडकी बहीण योजना सुवर्णसंधी! लाडक्या बहिणींसाठी मोठी घोषणा योजना “बंद होणार नाही”
शेतकऱ्यांचा भरभरून प्रतिसाद – ऑनलाइन सातबारा बघणे ठरलं सर्वात पसंतीचं !
एका दिवसात तब्बल ३ लाख उतारे डाऊनलोड होण्याचा विक्रम
राज्यात खरीप हंगामासाठी पीककर्ज घेणाऱ्या शेतकऱ्यांनी आधीच तयारी सुरू केली आहे. या प्रक्रियेसाठी अत्यंत आवश्यक असलेले 7/12 उतारा महाराष्ट्र, आठ-अ उतारे आणि फेरफार नोंदीसाठी मोठी मागणी वाढली आहे.
ऑनलाईन प्रणालीवर शेतकऱ्यांचा विश्वास
राज्य सरकारच्या ई-फेरफार प्रकल्पाअंतर्गत, आँनलाईन 7/12, आठ-अ आणि प्रॉपर्टी कार्ड (मिळकत पत्रिका) हे सर्व दस्तऐवज डिजिटली स्वाक्षरीत स्वरूपात मिळत आहेत.
गेल्या एका आर्थिक वर्षात (1 एप्रिल 2024 ते 31 मार्च 2025) 4 कोटी 35 लाख अभिलेख शेतकऱ्यांनी ऑनलाइन सातबारा बघणे या पर्यायातून डाउनलोड केले.
यामध्ये
- 3 कोटी 3 लाख 77 हजार 875 – 7/12 उतारा महाराष्ट्र
- 96 लाख 56 हजार 526 – आठ-अ उतारे
- 20 लाख 31 हजार 522 – फेरफार नोंदी
- 15 लाख 21 हजार 792 – प्रॉपर्टी कार्ड
या डाउनलोड्समधून 76 कोटी 80 लाख रुपयांचा महसूल राज्याच्या महसूल विभागाला मिळाला आहे.

एक दिवस – एक विक्रम
26 जून 2024 रोजी एका दिवसात तब्बल 3 लाख उतारे डाउनलोड झाले – एक ऐतिहासिक विक्रम!
त्यामुळे महसूल विभागाला केवळ एका दिवसात 45 लाख रुपयांचं उत्पन्न मिळालं.
याआधी 6 जुलै 2023 रोजी 2.15 लाख उतारे डाउनलोड झाले होते.
कसा मिळवायचा तुमचा उतारा ?
- ७/१२ पहाण्यासाठी जिल्हा निवडा
- उदाहरणार्थ: 7/12 उतारा पुणे, महाराष्ट्र
- तुम्ही आँनलाईन 7/12 पोर्टलवरून घरबसल्या हे सर्व उतारे केवळ ₹15 मध्ये डाउनलोड करू शकता.
“डिजिटल साक्षरीत 7/12 उतारा केवळ पंधरा रुपयांत उपलब्ध असला तरी त्याचं महत्त्व अफाट आहे. शेतकऱ्यांनी तो तिन्ही हंगामासाठी वापरणं गरजेचं आहे.”
– सरिता नरके, राज्य समन्वयक, ई-फेरफार प्रकल्प, भूमी अभिलेख विभाग, पुणे
7/12 उतारा महाराष्ट्र : तब्बल ५० वर्षांनंतर सातबारा उताऱ्यात ११ महत्त्वाचे बदल – जाणून घ्या तुमच्यासाठी काय बदललं आहे !
शेतीच्या मालकीहक्काचा मुख्य दस्तऐवज असलेला 7/12 उतारा पुणे, महाराष्ट्र आता अधिक स्पष्ट आणि सुधारित स्वरूपात उपलब्ध आहे. राज्य सरकारच्या महसूल विभागाने जवळपास ५० वर्षांनंतर या महत्त्वाच्या नोंदवहीत ११ मोठे बदल केले आहेत.
हे बदल केवळ प्रशासकीय यंत्रणेसाठी नव्हे तर ऑनलाइन सातबारा बघणे करणाऱ्या नागरिकांसाठीही उपयुक्त ठरणार आहेत. आता आँनलाईन 7/12 माध्यमातून अधिक अचूक व पारदर्शक माहिती मिळणार आहे.
सुधारित 7/12 उताऱ्यातील ११ महत्त्वाचे बदल
- गावाचा कोड क्रमांक – गावाचे नाव आणि Local Government Directory (LGD) कोड आता उताऱ्यावर असणार.
- जमिनीचे क्षेत्रफळ स्पष्ट – लागवडीयोग्य आणि अनुपयोगी जमीन वेगवेगळ्या स्तंभांत.
- नवीन मापन प्रणाली – शेतीसाठी हेक्टर-आर-चौरस मीटर, बिगरशेतीसाठी आर-चौरस मीटर.
- खाते क्रमांक थेट खातेदारासमोर – आता तो वेगळ्या रकान्यात न राहता, नावासमोरच.
- मयत खातेदार नोंद स्पष्ट – नावावर आडवी रेघ, कंसांचा वापर नाही.
- प्रलंबित फेरफार रकाना – प्रलंबित फेरफारांसाठी स्वतंत्र कॉलम.
- जुने फेरफार क्रमांक – सर्व मागील फेरफारांसाठी वेगळा रकाना.
- खातेदारांची नावे ठळक – नावे स्पष्टपणे वाचता येतील.
- गट क्रमांकासोबत अंतिम व्यवहार – शेवटच्या फेरफाराची तारीखसह माहिती.
- बिनशेती जमिनींसाठी बदल – जुडी व आकारणी रकाने हटवले गेले आहेत.
- अकृषिक जमिनींसाठी सूचना – “गाव नमुना-12 लागू नाही” अशी नोंद असेल.
सातबारा उताऱ्यातील या सुधारणा नागरिकांसाठी फायदेशीर ठरत आहेत
- 7/12 उतारा महाराष्ट्र अधिक अचूक आणि स्पष्ट.
- जमिनीच्या व्यवहारात पारदर्शकता.
- महसूल खात्याच्या कामकाजात गती.
- ऑनलाइन सातबारा बघणे अधिक सोपं आणि सुरक्षित.
- नागरिकांना घरबसल्या ७/१२ पहाण्यासाठी जिल्हा निवडा करून आँनलाईन 7/12 डाउनलोड करता येतो.
तुमचा सुधारित 7/12 उतारा पुणे, महाराष्ट्र किंवा इतर कोणत्याही जिल्ह्याचा आजच डाउनलोड करा – अधिक पारदर्शक आणि अचूक माहिती मिळवा!
शेतकऱ्यांनो, घरबसल्या कागदपत्रे मिळवा! QR code स्कॅन करा आणि ऑनलाईन सेवा मिळवा
बुलढाणा जिल्हाधिकारी कार्यालयाने एक अभिनव ई-महसूल प्रणाली सुरू केली आहे, जी शेतकऱ्यांसाठी फारच उपयुक्त ठरत आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना किंवा नागरिकांना आता सरकारी कार्यालयात जाण्याची गरज नाही. केवळ मोबाईलद्वारे QR code स्कॅन करा आणि विविध ऑनलाईन सेवा सहज मिळवा.
एकाच QR कोडमध्ये अनेक सुविधा
जिल्हाधिकारी डॉ. किरण पाटील यांनी सांगितले की, शेतकरी व नागरिकांनी QR कोड स्कॅन करून लिंकवर क्लिक करावे आणि खालील ई-महसूल प्रणालीतील सुविधांचा लाभ घ्यावा:
- ई-हक्क प्रणाली: 7/12 दुरुस्ती, ई-करार नोंद, बोजा नोंद, मयत वारस नोंद यासाठी ऑनलाईन अर्ज.
- ई-चावडी पोर्टल: जमीन महसूल कर पावत्या पाहणे.
- ई-रेकॉर्ड्स: जुना सातबारा, फेरफार, पेरेपत्रक ऑनलाईन मिळवा.
- ई-नकाशा: शेतजमिनीचा नकाशा पाहण्यासाठी.
- भूलेख प्रणाली: ऑनलाइन सातबारा बघणे, मालमत्ता पत्रक, 8 अ उतारा मिळवा.
- आपली चावडी: फेरफार नोटीस, मोजणी नोटीस QR code द्वारे पहा.
या डिजिटल उपक्रमामुळे 7/12 उतारा महाराष्ट्र मधील कोणताही शेतकरी किंवा नागरिक आता घरबसल्या आँनलाईन 7/12 पाहू शकतो. फक्त ७/१२ पहाण्यासाठी जिल्हा निवडा, QR कोड स्कॅन करा आणि आवश्यक कागदपत्र सहज मिळवा.
ज्या सुविधा आता उपलब्ध आहेत
- ई-हक्क प्रणाली
- ई-रेकॉर्ड्स
- भूलेख प्रणाली (Online 7/12, 8A)
- आपली चावडी
- ई-नकाशा
- शासन निर्णय GR माहिती
शेतकरी किंवा नागरिक आता घरबसल्या आँनलाईन 7/12 पाहू शकतो.
विशेष सूचना
ही सुविधा जिल्ह्यातील सर्व तलाठी कार्यालये, तहसील कार्यालये, मंडळ अधिकारी कार्यालये आणि उपविभागीय अधिकारी कार्यालयांमध्ये उपलब्ध आहे.
7/12 उतारा पुणे, महाराष्ट्र किंवा कोणत्याही जिल्ह्यासाठी हे QR code स्कॅन करून सहजपणे ऑनलाइन कागदपत्र मिळवा !